Ντίνος Ταξιάρχης
μέρος 3ο
Παράξενα χρώματα και σχήματα, τα συνέθεταν λουλούδια, δέντρα και χλόη.
Οι μαθητές υπνωτίστηκαν από την ομορφιά τους και φώναξαν:
- Βρισκόμαστε στον παράδεισο, δάσκαλε.
Κι άρχισαν να περπατούν ανάμεσα σ' όλα αυτά τα πράγματα και να κάνουν γύρους χαρούμενοι σαν μικρά παιδιά. Ξάπλωσαν στην καταπράσινη χλόη και στριφογύριζαν, μέχρι που γινόντουσαν μούσκεμα από την υγρασία της.
Ο σοφός δάσκαλος τους παρακολουθούσε σκεφτικός. Κοίταξε κι αυτός αυτή τη μαγεία που έλαμπε. Προχώρησε ανάμεσα σε ρυάκια με τρεχούμενο νερό και πίδακες που το ανύψωναν παιχνιδιάρικα. Πήγε κοντά στα λουλούδια κι άρχισε να τα μυρίζει.
Ένας από τους μαθητές του τον πλησίασε, όταν τον είδε σκεφτικό.
- Τι συμβαίνει δάσκαλε;
Ο δάσκαλος στράφηκε προς τον μαθητή.
- Τα λουλούδια αυτά είναι απλώς πολύχρωμα, διακοσμητικά. Δεν υπάρχει το άρωμα, η ουσία της ζωής, εκείνη η ενέργεια που σου δίνει κίνηση.
Ο μαθητής άρχισε να τα μυρίζει και είδε πως κανένα άρωμα δεν έβγαζαν από μέσα τους.
Ξαφνικά όλα άλλαξαν. Ο μαθητής σκοτείνιασε. Η λύπη διαδέχθηκε την πρότινη μεγάλη χαρά του.
Κοιτούσε τ' ακίνητα σαν μαρμαρωμένα λουλούδια κι ένα περίεργο συναίσθημα το κατέλαβε. Όλα ήταν τόσο μπερδεμένα στο μυαλό του. Έκοψε ένα λουλούδι και το έτριψε με τα δάκτυλα του. Με μεγάλη έκπληξη είδε πως γέμισαν τα χέρια του με αίματα. δεν ήταν το κόκκινο χρώμα του αίματος, αλλά ένα μαύρο σκοτωμένο αίμα. Ο μαθητής με τρόμο έσκυψε στη συνέχεια κι έβαλε το αυτί του στο έδαφος, κοντά στις ρίζες των λουλουδιών. Άκουσε αναστεναγμούς, βογγητά, κλάματα...
Γύρισε το τρομαγμένο πρόσωπο του στο δάσκαλο και τον ρώτησε με φόβο.
- Είναι αληθινό το αίμα που έχω στα χέρια μου, δάσκαλε; Είναι αληθινοί οι ήχοι που βγαίνουν απ' τη ρίζα τους;
Και πριν πάρει απάντηση από τον δάσκαλο, αναφώνησε...
- Τα λουλούδια αυτά τρέφονται με αίμα και πόνο...
Κι αμέσως πήρε ένα κλαρί κι άρχισε να κτυπά με μανία τα λουλούδια, ενώ το αίμα απ' αυτά τινάζονταν στους σκοτεινούς λαβύρινθους του μυαλού του...
Ο δάσκαλος κατάλαβε τον κίνδυνο που βρισκόταν ο μαθητής του και με το ραβδί του άρχισε να τον κτυπά, για να τον συνεφέρει, προσπαθώντας να τον βγάλει από την "απατηλή" κατάσταση του.
Οι μαθητές έτρεξαν κι έπιασαν τον "αλλόφρονα" μαθητή, ενώ κοίταζαν με μεγάλη απορία και φόβο τον δάσκαλο.
- Μη φοβάστε, τους είπε ο δάσκαλος. Είναι μία παροδική κατάσταση. Αυτά παθαίνουν όσοι σέρνουν με τη σκέψη τους στο χώρο της φαντασίας το αίμα, το φόβο και της δίνουν "απατηλό" συναίσθημα. αντί ν' αδειάζουν το μυαλό τους από σκέψεις του τραγικού παρελθόντος και παρόντος... Εμείς θ' αλλάξουμε αυτή την τραγική ιστορία του παρελθόντος και του παρόντος...
Όταν δεν θα υπάρχει ο τραγικός άνθρωπος του αίματος, του μίσους και του φόβου,
ο άνθρωπος του μέλλοντος δεν θα 'χει ανάγκη από το μύθο και την ιστορία του αίματος...
Θα είναι ελεύθερος κι ανυψωμένος.
Τον ήρωα του αίματος
θα τον ακούμε σαν μία απόμακρη ηχώ,
που τελικά θα σβήσει.
Ένας μαθητής παρατήρησε:
- Σοφέ μου δάσκαλε, ο θάνατος της ιστορίας δε θα 'ναι κι ο θάνατος της ζωής;
- Όχι, γιατί η ζωή δε θα 'ναι τότε ένα ζωώδες τέρας... Δεν θα 'χει ανάγκη από τα δεσμά του μύθου και της ιστορίας... Θα 'ναι μονάχα ένα ταξίδι σε απαλά κύματα...
Έπειτα αφού έκοψε ένα πολύχρωμο λουλούδι με δυνατό και ωραίο άρωμα, πλησίασε τον "ασθενή" μαθητή του και του είπε:
- Μη σκέπτεσαι το πόσο ωραίο είναι, ούτε το πόσο ωραίο άρωμα έχει, αλλά άδειασε το μυαλό σου από σκέψεις και απόλαυσέ το.
έπειτα γυρίζοντας πάλι προς τους μαθητές του είπε:
- Αυτό το λουλούδι είναι ο σπόρος του παραδείσου. Μετά από αιώνες, χιλιετηρίδες, εκατομμύρια χρόνια θα πολλαπλασιαστεί. Θα γεμίσει αυτός ο τόπος με το άρωμα του. Ο άνθρωπος θα πάψει να 'ναι τραγικός, θα 'ναι ένα χαρούμενο παιχνίδι της ζωής.
- Κι εμείς, δάσκαλε, δε θα το ζήσουμε; Ρώτησαν απογοητευμένοι οι μαθητές.
- Θα το ζήσουμε, γιατί το ένα μέρος του όλου δεν μπορεί να σχηματίσει το όλο. Υπάρχουμε όλοι μέσα στο όλο. Γι αυτό μην απογοητεύεστε...
- Μα πώς; Ρώτησε ένας μαθητής.
Ο σοφός δάσκαλος Χα-Χα-Χα, απάντησε:
- Η ζωή ρέει από το ένα πράγμα στο άλλο, από τον έναν άνθρωπο στον άλλον.
Η ζωή είμαστε όλοι μας.
Δεν έχει προσωπική αίσθηση του καθενός μας.
Είναι αυτή που είναι... Εμείς...
Οι μαθητές κούνησαν τα κεφάλια τους καταφατικά. Κατάλαβαν το νόημα ή υποκρίθηκαν πως το κατάλαβαν;
Η σκέψη του δασκάλου προχωρούσε βαθιά, πέρα από τις κατασκευασμένες ταμπέλες του ανθρώπου. Το εγώ και το εσύ είναι εντυπώσεις... Το ένα είναι μέσα στο άλλο. Αντιπαλεύουν στον ίδιο ρυθμό. Η ζωή είναι κληρονομημένα γονίδια, από έναν πατέρα και από μια μητέρα, από το αρσενικό και το θηλυκό και τίποτε άλλο...
Έπειτα ο σοφός δάσκαλος Χα-Χα-Χα πήγε κι έπλυνε τα χέρια και το πρόσωπο του σ' ένα τρεχούμενο ρυάκι. Κι αφού απόλαυσε τη δροσιά του, είπε στους μαθητές του:
- Κάντε κι εσείς το ίδιο. Αδειάστε το μυαλό σας από σκέψεις και νιώστε την απόλαυση απ' τη δροσιά, και τη ροή του.
Κι ο σοφός δάσκαλος έκανε το γνωστό: χα-χα-χα...
Οι μαθητές επανέλαβαν:
- Χα-χα-χα
Κι έτσι πέρασε η μέρα μ' έναν ήλιο κατακόκκινο που βυθιζόταν στον ορίζοντα.
Όταν καταρρέει ένα σπίτι, από κάποια αιτία, το καταλαβαίνεις. Όταν όμως καταρρέει ένας ολόκληρος κόσμος αιτία έχει μια πολλαπλότητα που δεν μπορείς εύκολα ν' ανακαλύψεις. Έρχεσαι σ' ένα αδιέξοδο. Η γυμνή ιστορία όλων των εποχών είχε περάσει μες στη μνήμη των μαθητών. Νιώθανε τον εαυτό τους αιχμάλωτο.
Ο δάσκαλος γι αυτούς ήταν το κλειδί που άνοιγε όλες τις πόρτες. Το ρώτησαν γιατί νιώθουν τόσο άσχημα γι αυτή την τραγική ανθρώπινη ιστορία.
- Κάνατε το λάθος να βγάλετε από το λήθαργο μια κατασκευασμένη εικόνα που μάθατε από λόγο σε λόγο. Αδειάστε τώρα το μυαλό σας και θα δείτε ότι η πραγματικότητα που μάθατε δεν ήταν πραγματικότητα. Θα είστε ελευθεροι όταν νιώσετε το κενό σας μες το κενό.
Το αδιέξοδο υπάρχει όταν το δημιουργούμε... Είμαστε ένα τίποτα μες το τίποτα... Μια εξίσωση γαλήνης. Αδειάστε από μέσα σας τις ανησυχίες και τις επιθυμίες, ίσαμε να νιώσετε τον εαυτό σας ένα ελαφρό πούπουλο, μια ανεπαίσθητη ενέργεια αναπνοής. Η ζωή πάλλεται μες στις μεταμορφώσεις της.
Οι μαθητές έκαναν ένα: Χα-χα-χα.
Κι δάσκαλος ανταπέδωσε.
- Χα-χα-χα.
Πάντα στο δρόμο που περπατούσαν συναντούσαν ανθρώπους που γύρευαν συμβουλές, για το ένα ή το άλλο πρακτικό ή προσωπικό τους ζήτημα. Ο σοφός δάσκαλος άλλοτε τους έδινε μια απάντηση κι άλλοτε έκανε ένα:
- Χα-χα-χα, και τους άφηνε άφωνους.
Αυτή τη φορά δυο φίλοι αποκαλούσαν ο ένας τον άλλον κλέφτη. Ζήτησαν λοιπόν από το δάσκαλο να υποδείξει τον αληθινό κλέφτη, μια που δεν μπορούσε κι δυο να 'να κλέφτες.
Υπήρχαν κι άλλοι γύρω που ήθελαν ν' ακούσουν από το στόμα του δάσκαλου την αλήθεια. Ποιος αληθινά είναι ο κλέφτης, ο Α ή ο Β; Ο καθένας από τους δυο άρχισε τη δικιά του περιγραφή. Αυτό, αυτό κι αυτό...
Ο δάσκαλος τότε σήκωσε το δεξί του χέρι ψηλά κι έδειξε τα δυο πρώτα δάχτυλα του στους αλληλοκατηγορούμενους κλέφτες:
- Αυτά τα δυο δάχτυλα του χεριού μου που βλέπετε είσαστε εσείς οι δυο. Το κάθε δάχτυλο είναι ταυτόχρονα αθώο και ένοχο... ας κόψει το πρώτο δάχτυλο του χεριού του. Πρέπει να ξέρετε ότι η αθωότητα δεν είναι μια καλή φράση που λέει:
- "Είμαι αθώος."
Η απόδειξη της αθωότητας είναι πόνος,
μόχθος, περιπέτεια και θυσία.
Η δικαιοσύνη τιμωρεί και τον ένοχο αλλά και τον αθώο...
μέχρι να βρει την άκρη του νήματος...
Μπορείτε να φανταστείτε τον εαυτό σας μ' ένα δάχτυλο λιγότερο; Δε θα χάνατε ένα σημαντικό εργαλείο της εργασίας σας; Θα είσαστε όμορφοι στα ξένα μάτια; Θα υποφέρατε σίγουρα σ' όλη σας τη ζωή γι αυτό το κουσούρι. Νομίζετε πως αξίζει ο κόπος, είτε για τον αθώο είτε για τον ένοχο που θέλει να μην παραδεχτεί την ενοχή του;
Έτσι όπως ήρθαν τα πράγματα βλέπω την ενοχή να κρύβεται μες στην αθωότητα και την αθωότητα μες στην ενοχή... Η μια απορροφά την άλλη, ώστε ο ένοχος κι ο αθώος να χάνονται...
Γι αυτό λοιπόν, για μένα, αυτά τα δυο δάχτυλα της ενοχής και της αθωότητας από τη στιγμή που μένουν ακίνητα, είναι σαν να μην υπάρχουν. Αν εσείς οι δυο θέλετε να τα κινήσετε για ν' αποδείξετε την αθωότητα ή την ενοχή σας... πρέπει να τα κόψετε από τη ρίζα τους για να τρέξει ο πόνος, η κραυγή της διαμαρτυρίας, το μαστίγωμα της ενοχής...
Αυτά τους είπε ο Χα-Χα-Χα, κι εκείνοι κατάλαβαν ότι η ύπαρξη τους έχει περισσότερη σημασία για τον εαυτό τους να παραμείνει σε ηρεμία. Έπειτα η απόδειξη της ενοχής του ενός ή άλλου για μια ασήμαντη κλοπή, όπως ένα ζευγάρι σανδάλια, ήταν μάλλον ένα παιχνίδι ψυχαγωγικό -ας το πάρουμε κι έτσι- που το έπαιζαν δυο παίκτες ανίδεοι.
Έτσι λοιπόν δέχτηκαν με ευχαρίστηση τη λύση που έδωσε ο Χα-Χα-Χα, πως και τα δυο δάχτυλα είναι ένοχα κι αθώα ταυτόχρονα, μια που δεν μπορεί να υπάρξει απόδειξη.
Κι όταν οι δυο ψιλο-κλέφτες έφυγαν ο σοφός δάσκαλος έβγαλε από μέσα του με ικανοποίηση το γνωστό μοτίβο "χα-χα-χα".
Τον μιμήθηκαν κι οι μαθητές του.
Κι όλοι μαζί ένιωσαν μια ευχαρίστηση μέσα τους.
Στο δρόμο ένας μαθητής ρώτησε το δάσκαλο.
- Σοφέ μου δάσκαλε, είναι δυνατόν κι οι δυό κλέφτες να 'ναι ταυτόχρονα αθώοι κι ένοχοι;
- Ναι! Γιατί νομίζω ότι σ' αυτή την αστεία ιστορία, ο ένας έκλεψε τον άλλον...
Κι ο Χα-Χα-Χα έκανε το γνωστό: "χα-χα-χα".
Το αόρατο γίνεται ορατό μες στο χρόνο...
Όπως χιλιάδες βήματα
βρίσκουν καινούριο δρόμο.
-Τι είναι η πορεία μας μες τη ζωή; Ρώτησαν το δάσκαλο οι μαθητές.Κι ο δάσκαλος απάντησε.
-Χωρίς πορεία δεν υπάρχει ζωή. Πορευόμαστε για την κίνηση.
Πορευόμαστε για να μάθουμε τα χρήσιμα. Η ζωή δεν κτίζεται μες στο φόβο μας, θα είμαστε όλοι σε μια σειρά. Ο ένας θα δίνει το χέρι στον άλλον με εμπιστοσύνη. Μα ο φόβος μας ακολουθεί σε κάθε μας βήμα. Είναι η σπορά που μόνοι μας καλλιεργούμε. Είναι κι η φύση που φοβάται τον άνθρωπο και του δίνει το δικό της φόβο... Κι ο σοφός δάσκαλος έκανε ένα: χα-χα-χα, σαν να ήθελε να δείξει πως η συζήτηση τελείωσε.
Το ίδιο έκαναν κι οι μαθητές του Χα-Χα-Χα και πήγαν ευχαριστημένοι για ύπνο.
Αν ο άνθρωπος καταλάβει κάποτε ότι αυτός κι ο άλλος είναι ο ίδιος... θα φροντίζει γι αυτόν, σαν τον εαυτό του.
Το ένα μέρος και το άλλο είναι μέρη του όλου.
Πάλλονται με διαφορετικούς ρυθμούς μες στο μεγάλο ρυθμό.
Έτσι λοιπόν πρέπει να λέμε: όχι κατασκευάζω, αλλά κατασκευάζουμε. Όχι αγαπάω, αλλά αγαπάμε. Όχι εγώ, αλλά εμείς. Η απόσταση καταστρέφει. Το φιλί ενώνει δυο ζευγάρια χείλη. Ο άνθρωπος είναι ο έρωτας ο ένας για τον άλλον.
- Άλλον γιατί δεν έγινε έτσι; Ρώτησαν οι μαθητές.
Κι ο σοφός δάσκαλος απάντησε:
- Ο άνθρωπος γεννήθηκε γυμνός κι έβαλε ρούχα. Στη συνέχεια όλοι κοίταζαν να φορέσουν διαφορετικά και πιο καλά ρούχα από τους άλλους, ενώ ταυτόχρονα έντυναν και τη σκέψη τους με τη διαφορετικότητα του εγώ...
Και οι μαθητές ρουφούσαν τα λόγια του σοφού δάσκαλου και γινόντουσαν κι αυτοί σοφοί...
Κάποια στιγμή τον ρώτησαν
-Τι είναι σοφία;
Κι εκείνος απάντησε
- Να ξέρεις που πηγαίνεις...
Κι έκανε εκέινο το περίφημο: χα-χα-χα κι οι μαθητές ακολούθησαν το ρυθμό του.
Ότι κι αν πεις, ό,τι και να κάνεις
στο δόκανο τον αέρα πιάνεις...
Αυτό σκεφτόταν ο δάσκαλος όταν δεν μπορούσε να προχωρήσει η σκέψη του. Και δεν επέμενε στην πορεία της, ίσως γιατί καταλάβαινε το μάταιο του δρόμου. Όμως όλα είναι πίστη. Όταν δεν πιστεύεις σε κάτι μένεις μετέωρος... ούτε ελεύθερος ούτε αιχμάλωτος... Είσαι η δοκιμασία της ζωής και του θανάτου.Οι μαθητές του πάντα τον ρωτούσαν για να μάθουν κι έπρεπε να απαντήσει σε κάτι που δεν ήξερε κι ο ίδιος.
Το να ξέρεις είναι το πιο δύσκολο πράγμα, το να μην ξέρεις το πιο εύκολο.
΄Έτσι απαντούσε, κι έκανε το περίφημο: "χα-χα-χα".
Κι έτσι έβαζε τέλος στις ερωτήσεις των μαθητών του.
Μα οι μαθητές δεν τον άφηναν ήσυχο, σε κάθε ευκαιρία τον ρωτούσαν.
Να, τώρα, κάποιος απ' αυτούς τον ρώτησε:
- Σοφέ δάσκαλε, υπάρχει σωτηρία της ψυχής;
Κι απάντησε:
- Για να υπάρχει σωτηρία πρέπει να υπάρχει φόβος. Μα εμείς βρισκόμαστε πέρα από το φόβο. Δε μας κυβερνάει πια...
Το απροσδιόριστο της ενέργειας δεν είναι ο φόβος, είναι η διαρκής ελπίδα που μεταλλάσσεται. Κι όποιος πιστεύει στην ελπίδα, τα πιστεύει όλα.
Εμείς πορευόμαστε πέρα από την ελπίδα, εκεί όπου δεν υπάρχει η τριβή των πραγμάτων.
Κι ο σοφός δάσκαλος Χα-Χα-Χα, κοίταξε ψηλά, χαμηλά, δεξιά κι αριστερά και χαμογέλασε. Τους κοίταξε για να τους προκαλέσει ιδιαίτερη προσοχή και είπε:
- Αυτές οι τέσσερις κατευθύνσεις βγάζουν στον ίδιο δρόμο...
Και οι μαθητές μουρμούρισαν:
- Στο ίδιο δρόμο...
Τίποτε άλλο σημαντικό δε συνέβη απ' αυτή τη λακωνική ομιλία του δασκάλου, εκτός αν σημαντικό λέμε το θάνατο ενός δημάρχου ή ενός μεγαλέμπορα.
Ντίνος Ταξιάρχης,
σπαράγματα από το "Ο Σοφός του Δάσους" Εκδόσεις Δρομεύς
_____________________________________________________________τέλος 3ου μέρους
Η ζωή για τον άνθρωπο δεν είναι μόνο ένα πρόβλημα επιβίωσης, αλλά και μια εσωτερική αγωνία. Αναζητά απαντήσεις σε πολλά υπαρξιακά ερωτήματα.
Ο συγγραφέας ερευνά το μυστήριο της ζωής μέσα από το διαλογισμό, ενώ ταυτόχρονα τονίζει και καυτηριάζει τους απατηλούς νοητικούς καθρέφτες... Οι ήρωές του, θέτουν ερωτήματα και δίνουν απαντήσεις κοινωνικού και φιλοσοφικού περιεχομένου.
Κεντρικός ήρωας είναι, ο σοφός δάσκαλος ο Χα-Χα-Χα. Το όνομά του είναι ένα επιφώνημα και παίρνει τη σημασία του ανάλογα με τον τονισμό του.
Το άλλο πρόσωπο του έργου -κάτι σαν αντίποδας του σοφού δάσκαλου- είναι ο πλούσιος σοφός Πα-Ρα-Ρα, που σημαίνει άνθρωπος του παρά. Οι συγκρούσεις μεταξύ τους είναι σφοδρές, δραματικές.
___________________
Το άλλο πρόσωπο του έργου -κάτι σαν αντίποδας του σοφού δάσκαλου- είναι ο πλούσιος σοφός Πα-Ρα-Ρα, που σημαίνει άνθρωπος του παρά. Οι συγκρούσεις μεταξύ τους είναι σφοδρές, δραματικές.
___________________
* Ο Ντίνος Ταξιάρχης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε δραματική τέχνη στη σχολή Εθνικού θεάτρου.Έργα του έχουν μεταφραστεί στα Γαλλικά, Ιταλικά, Αγγλικά, Γερμανικά, Ρουμάνικα, Σλοβένικα. Έχει εκδόσει 36 βιβλία, Ποίηση πεζογραφία, θέατρο. Είναι ιδρυτής του θεάτρου του ενός. Τιμήθηκε με το Κρατικό βραβείο για το μυθιστόρημα του, "Ένας παράξενος άνθρωπος" , καθώς και το βραβείο θεατρικών συγγραφέων για τη θεατρική του δράση στο εξωτερικό. Ασκεί κριτική βιβλίου και θεάτρου. Είναι μέλος της Εταιρείας Θεατρικών Συγγραφέων καθώς και του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου.
Neo Perasma
